80’lerin çocukları bilgisayar başına

. Yazar - Kimbilir Editör 10 Ağustos 2025 Pazar

1980’lerin çocuklarını TV’de tek kanallı günlerden renkli, oyunlu, etkileşimli bir dünyaya taşıyan Commodore 64, 43 yıl sonra yeni tasarımıyla satışa sunuluyor. X kuşağının efsanesi, yeni nesiller tarafından sevilecek mi bilinmez ama fanatikleri bu habere şimdiden heyecanlandı bile.

Ben çok iyi bir teknoloji kullanıcısı sayılmam. Cep telefonu ve bilgisayarın temel bazı ihtiyaçlarımı karşılaması yeterli. Oyun düşkünü de değilim. Ancak 80’lerin efsane bilgisayarı Commodore 64 evimizin en kıymetlileri arasındaydı. Erkek kardeşimin tüm hayatıydı. Tüm zamanların en çok satan masaüstü bilgisayar modeli olarak Guinness Dünya Rekorları’na giren Commodore efsanesi, 43 yıl sonra yeniden tasarlandı ve satışa sunulacak. Bugün teknolojinin geldiği nokta inanılmaz. Artık bilgisayarlarımızı hatta neredeyse hayatımızı cebimizde taşıyoruz. Tuşlara basmayı unuttuk, yeni doğan bebekler dokunmatik ekranları kullanarak büyüyor. Peki, her şey bu denli değişmişken, retro bilişim merakı neden yükseliyor? Teknoloji yazarı Levent Pekcan ile konuştuk.

Nedir bu Commodore 64 meselesi? Bunca yıl sonra, teknoloji bu kadar ileri gitmişken neden yeniden piyasaya sürülüyor?

1980’lerin lider bilgisayar firması Commodore, teknoloji yarışına ayak uyduramayarak 1990’ların başında kapanmıştı. Kapandıktan sonra, firmanın ismi ve logosu defalarca el değiştirdi. Bu yıl, retro bilgisayarlar üzerine YouTube videoları yapan Retro Recipes kanalının sahibi Christian Simpson, bir girişim başlatarak firmanın haklarını satın aldı. Hâlâ aktif olan Commodore camiasından önemli isimleri de ekibine katan yayıncı, ilk olarak Commodore 64 Ultimate isimli bir ürünü 299 dolardan başlayan fiyatlarla ekim-kasım gibi piyasaya sunmayı planlıyor. Şunu önemle hatırlatmak lazım: Commodore 64 Ultimate yeni bir bilgisayar sistemi değil, 1982 çıkışlı Commodore 64’ün güncel teknolojilerle yeniden üretilmesi. Yani 1MHz işlemcisi olan, 16 rengi ve 64kb belleği olan 8-bitlik eski C64 yeniden üretiliyor. Bu bilgisayarda yeni, daha üstün oyunlar çalışmayacak, 80’li yılların C64 oyunları çalışacak. Halen satılmakta olan benzer cihazlardan farkıysa, bu yeni cihazın yazılım temelli bir ‘emulatör’ değil, donanım yoluyla C64’ü taklit eden bir ürün olması. Ayrıca, var olan benzerlerinin aksine bu cihaz tam lisanslı şekilde, orijinal Commodore logosu kullanılarak üretilecek. Elinizde C64 için üretilmiş joystick vs. aksesuarlar hâlâ duruyorsa bu yeni sisteme takıp kullanabileceksiniz.

Levent Pekcan

Bu cihazın Commodore 64’ü yeni kuşaklara tanıtmak, bunu ciddiye alınır bir pazar hâline getirmek gibi bir amacı olduğunu düşünmüyorum. Bu çocuklara değil, doğrudan ebeveynlere yönelik bir ürün. Bugün eski Commodore bilgisayarını hâlâ kullanan, benim de dâhil olduğum çok sayıda meraklı var. Bu eski bilgisayarları güncel TV ya da monitörlere bağlamak, arıza yaptıklarında tamir ettirmek ya çok zor ya imkânsız. İşte Commodore 64 Ultimate, bu kullanıcılara gençleştirilmiş bir C64 sunuyor. Günümüz TV’lerine bağlanıp kullanılabilecek bu cihaz, oyunları da eskisi gibi kasetten yükleme olmadan çalıştıracak.

‘Dijital arkeoloji’ ilgisi

X kuşağının efsanesi, yeni kuşaklar tarafından da sevilir mi?

Çok net şekilde söyleyeyim ki bu cihaz çocuklara değil, babalarına yönelik. Anneler alınmasın hemen, malumunuz 80’li yıllarda oyunlar hep erkeklerin işiydi. Gençler tarafından ilgi göreceğini pek düşünmüyorum, çünkü benim kuşağım için büyülü olan o ilk oyunlar, günümüz için gayet ilkel. Grafik ve ses farklarından öte, günümüz oyunlarının mutlaka bir sosyal boyutu var. Eski oyunlar tek kişi oynadığınız, kaldığınız yeri kaydedip sonra devam edemediğiniz yapıda. Gençler daha çok ‘babamın antika oyunları’ gözüyle bakıyor o oyunlara. Belki çok az gençte bir ‘dijital arkeoloji’ merakı doğacaktır bu makine sayesinde ama büyük çoğunluk günümüzün cebe sığan oyunlarını ya da grafik canavarı oyun konsollarını bırakmayacaktır.

İlk aşk gibi

80’lerin çocuklarını dijital dünya ile tanıştıran Commodore 64 ne ifade ediyordu?

Commodore 64, benim kuşağımın büyük kısmının ilk dokunduğu bilgisayar. Dolayısıyla, inkâr edemeyeceğimiz bir ‘ilk aşk’ etkisi söz konusu. Tek kanallı TV günlerinden böyle renkli, oyunlu, etkileşimli bir dünyaya geçiş elbette hepimizi heyecanlandırmıştı. Kimimiz için ömür boyu sürecek oyun tutkusunun, kimimiz için bir bilişim kariyerinin ilk adımı oldu. O yüzden, Commodore biz 80’lerin çocukları için çok anlamlı bir isim.

Bugünün çocuklarının dijital oyunlarla ilişkisi nereye gidiyor?

Bence bugün oyunlar artık hayatın içine yerleşmiş ve kaynaşmış durumda. Çoğumuz Commodore 64 ile oynamak için önce bilgisayarı dolaptan çıkarıp kurar, anne baba izin verdiğince oynar, sonra yine söküp kaldırırdık. Oyunun dakikalar süren yüklenmesi sırasında bilgisayar dergilerine göz atardık. Günümüzde oyun her an elinizin altında, ev ya da sokak fark etmiyor, yükleme beklemek yok, anne babadan izin koparmak (genellikle) yok. Üstelik artık anne baba da oyunları biliyor, hatta oynuyor. Dolayısıyla oyun deneyiminin büyüsü bence biraz azaldı, günlük ve sıradan bir eylem hâline geldi. Tabii platformlar çok değişse de yaşanan heyecan ve tutku bence değişmedi.

“Retro bilişim merakı yükseliyor”

Bu bir geçmişe özlem mi?

Elbette, fark etsek de fark etmesek de geçmişin güvenli, rahat günlerine bir özlem söz konusu. Benim daha çok gözlediğim etkiyse geçmişte özenilip satın alınamayan cihazlara şimdi geç de olsa sahip olma çabası. Birçok retro koleksiyonunun özünde, geçmişte alınamamış her türlü ekipmanı şimdi toplama, oynanamamış oyunları şimdi oynama beklentisi yatıyor. Bazen, çeşitli yayınların da etkisiyle retro bilişim merakı gündem olup yükseliyor ama elbette hoş bir hobi olmaktan öteye geçmesi zor.