“Gerçek dönüşüm, çocuklardan başlıyor”

. Yazar - Kimbilir Editör 9 Kasım 2025 Pazar

Çocuk tiyatroları kasım ara tatilini değerlendirmek için ilk seçenekler arasında geliyor. “Yeşil Karıncalar Kulübü: Bir Dönüşüm Macerası” 5 yaş ve üzeri çocuklara yönelik bir çevre bilinci oyunu. Bir farkındalık projesinin ürünü olan oyunun yazarı Niyazi Selçuk ile konuştum.

Sanat eğitmeni Niyazi Selçuk ilk olarak kendi evinde atıkları ayrıştırarak başladığı ve çevresini dahil ettiği hareketi sanatsal yaklaşımlarla çevre bilincini öğretmeyi amaçlayan bir eğitim programına dönüştürdü. 2014 yılında kurduğu Dönüşüm Derneği çatısı altında Yeşil Karıncalar Okulu projesini başlattı. Bu programla çocuklara atık dönüşümünü hikâyeler, sanat ve oyun aracılığıyla öğretiyor. Sabancı Vakfı’nın Fark Yaratanlar Ödülü’nü alan Selçuk, yeni neslin çevre konusunda çok daha duyarlı olduğunu, ancak farkındalığın davranışa dönüşmediğinde kalıcı olmadığını söyleyerek, “Biz bu dönüşümü sağlamak istiyoruz. “Yeşil Karıncalar Okulu” tam da bunun için kuruldu. Çocuklar, evde ailelerini de dâhil ederek projeler yürütüyor. Böylece çevre bilinci bir aile alışkanlığına dönüşüyor” diyor.

Odağınıza yetişkinleri değil çocukları alıyorsunuz. Buradaki amacınız nedir?

Çocuklara ulaşmak, geleceğe ulaşmaktır. Onlar öğrenmeye açık ve doğaya karşı içgüdüsel bir duyarlılığa sahip. Bir çocuğa “çöpün, aslında bir kaynak” olduğunu öğrettiğinizde o bilgi yalnızca okulda kalmıyor; eve, aileye, hatta sokağa taşınıyor. İklim krizinin gölgesinde büyüyen yeni kuşaklar, gezegenin geleceğine karşı zaten endişeli. Biz bu duyarlılığı doğru yönlendirip onlara liderlik becerileri kazandırmak istiyoruz. Çocuklar, oyunumuzun sloganında söylediğimiz gibi, “Bir değişim yaratmak için asla çok küçük değilsin” mesajını içselleştiriyor. Çünkü gerçek dönüşüm, çocuklardan başlıyor.

Çocuklarla neler yapıyorsunuz?

Her şey “Yeşil Karıncalar: Bir Dönüşüm Hikâyesi” adlı kitabımızla başladı. “Evimizden çıkan atıklar kimin evine gidiyor?” sorusundan yola çıktık. Ardından kutu oyununu, sonra da tiyatro oyununu geliştirdik. Okullarda yürüttüğümüz eğitimlerde bu materyalleri kullanıyor, atölye çalışmalarıyla destekliyoruz. Dönüşüm Derneği olarak çevre bilincini sanat ve oyunla buluşturuyoruz. Tüm bu çabalarımızın zirve noktası ise “Yeşil Karıncalar Kulübü: Bir Dönüşüm Macerası” adlı çocuk tiyatrosu. Çocuklar sahnede yalnızca izleyici değil, hikâyenin bir parçası oluyor. Eğlenirken çevre sorunlarını, geri dönüşümün önemini ve doğanın canlı bir bütün olduğunu öğreniyorlar. Tüm bu çalışmalar sonucunda 20 bine yakın çocuk, ebeveyn ve eğitimciye eriştik. Bu emeklerimiz sonucunda ise 2025 yılında Sabancı Vakfı 16. Sezon Fark Yaratanlarından biri olduk.

Yeşil Karıncalar Okulu çatısı altında neler yapılıyor?

Amacımız, Birleşmiş Milletler’in “Sorumlu Tüketim ve Üretim” hedefi doğrultusunda sıfır atık eğitimini yaygınlaştırmak. Yerel yönetimlerle ve okullarla iş birliği yaparak seminerler, atölyeler, oyunlaştırılmış eğitimler düzenliyoruz. Kitap, kutu oyunu, tiyatro ve ayrıştırma kitleriyle geleceğin yeşil okullarını inşa etmeyi hedefliyoruz.

Tiyatro oyununda neler anlatılıyor?

5 yaş ve üzeri çocuklara yönelik bir çevre bilinci oyunu. Deniz adında bir öğrencinin okul ödeviyle başlayan hikâyesinde izleyici de onunla birlikte küçülüyor ve yer altındaki karınca yuvasına bir yolculuğa çıkıyor. Her gün çöpe attığımız atıkların karıncaların yaşamını nasıl zorlaştırdığını, bu kez karıncaların gözünden görüyoruz. Sahne, çocuklara çevreyi yalnızca korunması gereken bir şey değil, birlikte yaşanabilecek bir dost olarak anlatıyor.

7’den 77’ye Merhaba Çocuk

Atatürk’ün, günlük samimi sohbetlerinde, her yaş grubundan insana bazen “Çocuk” diye seslendiğini biliriz. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, Mustafa Kemal Atatürk’ü 10 Kasım’da çok özel bir tiyatro oyunuyla anacak ve çocuklara “Merhaba Çocuk” isimli oyunla seslenecek. Gökhan Aktemur’un yazdığı, Yiğit Sertdemir’in yönettiği “Merhaba Çocuk”, 10 Kasım’da saat 12.00 ve 15.00’te Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde ücretsiz olarak sahneleniyor.

Mustafa Kemal’in mücadeleci ruhunun ve bağımsız karakterinin çocukluk dönemindeki olaylarla, okuduğu kitaplarla ve etkilendiği kişilerle şekillendiği bir gerçek. Ancak ne yazık ki, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Dönemi’ne ait pek çok kayıtlı belge olsa da, onun karakterini, dehasını, iradesini ve daha pek çok niteliğini belirleyen çocukluk dönemine dair pek bilgi yok. Bu nedenle sahnelenen oyun insanın yaşamında çocukluk evresinin ne kadar önemli olduğu aktarmayı amaçlıyor.

İkaros, Tatbikat Sahnesi’nde uçuşa geçiyor

Genel Sanat Yönetmenliği’ni Elvin Beşikçioğlu’nun yaptığı, Cem Zeynel Kılıç ve Selin Tekman’ın yazdığı “Uç İkaros Uç” oyunu, sezon boyunca her hafta sonu Ankara Tatbikat Sahnesi’nde seyircilerle buluşacak. Oyun, mitoloji kahramanı İkaros’un korkularını sırtlanan, sevgisinin peşinden cesaretle gitmeyi öğrenen, hayata, doğaya, tüm canlılara, insana sarılmayı bilen, yol aldıkça daha da cesaretle öğrenen içindeki çocuktan bahsediyor. Efsanede, bozulan ekolojik düzen, kirlenen denizler, kesilen ağaçlar, acı çeken canlılar, hastalanan bir dünya kalmasın diye yollara düşen, denize açılan dostluklar anlatılıyor.