İş Fiil Nedir, Cümle İçinde Nasıl Bulunur? İş Fiil Örnekleri Ve Özellikleri Nelerdir?
Türkçede cümlenin temel yapı taşlarından biri olan iş fiiller, yapılan eylemleri ve hareketleri doğrudan ifade eden kelimelerdir. İş fiilin ne olduğunu bilmek, cümle içinde doğru şekilde bulmak ve kullanmak, hem dilbilgisi hem de yazılı anlatım açısından büyük önem taşır. Peki iş fiil nedir, nasıl bulunur?
İŞ FİİL NEDİR?
Türkçede fiiller, bir cümlenin en hareketli ögelerinden biridir. İş fiil ise yapılan eylemi, davranışı veya hareketi doğrudan ifade eden fiillerdir. Başka bir deyişle, bir kişinin, nesnenin ya da varlığın yaptığı işi, gerçekleştirdiği hareketi anlatan kelimeler iş fiil kategorisine girer. İş fiiller günlük yaşamda en sık kullanılan fiil türlerinden biridir ve cümlenin anlamını taşıyan temel öğelerden biri olarak öne çıkar.
CÜMLE İÇİNDE İŞ FİİL NASIL BULUNUR?
İş fiili cümle içinde bulmak için, cümlenin yüklemine bakmak gerekir. Genellikle yüklem, cümlenin ana eylemini belirler ve iş fiil burada kendini gösterir. Örneğin “Ahmet koşuyor” cümlesinde “koşuyor” fiili bir iş fiildir çünkü Ahmet’in gerçekleştirdiği eylemi anlatmaktadır. İş fiilleri cümleye hareket ve anlam kazandırır, bu nedenle bir cümlenin öznesi ile yüklemi arasındaki ilişkiyi doğru anlamak, iş fiili tespit etmede önemlidir.
İŞ FİİL ÖZELLİKLERİ
Eylem veya hareket bildirir: İş fiiller, bir kişinin, nesnenin veya canlının gerçekleştirdiği hareketi anlatır. Örneğin “yazmak” fiili bir eylemi ifade eder.
Çekimlenebilir: İş fiiller, kişi, zaman ve kip ekleri alabilir.
Örnek: “yazarım, yazdı, yazıyor.”
Somut veya soyut eylem olabilir: İş fiiller hem fiziksel hareketleri hem de zihinsel süreçleri anlatabilir.
Örnek:“düşünmek” (soyut).
Olumlu ve olumsuz kullanılabilir: İş fiiller olumlu ve olumsuz cümlelerde kullanılabilir.
Örnek: “yaptı” / “yapmadı.”
Cümlede yüklem olabilir:İş fiiller, cümlenin yüklemi olarak görev alabilir.
Örnek: “Ali kitap okuyor.”
İŞ FİİL ÖRNEKLERİ
Ali her sabah koşar.
Ayşe parkta yürüyüş yapar.
Çocuklar bahçede oynar.
Mehmet futbol maçına katılır.
Öğrenciler ödevlerini yaptı.
Sınıf projelerini zamanında tamamladı.
Kardeşim yemeklerini kendi başına hazırladı.
Öğretmen sınav kağıtlarını dikkatlice kontrol etti.
O, yeni fikirler üretmeyi seviyor.
Elif resim yapmayı ve şiir yazmayı seviyor.
Ahmet kitap okumayı ve yazı yazmayı sever.
Biz doğada yürüyüş yapmayı ve fotoğraf çekmeyi severiz.
Ben sana bunu anlatacağım.
Sana yaptığım hatayı açıklayacağım.
Projeyi detaylı bir şekilde sana göstereceğim.
Öğrenciler öğretmenlerine düşüncelerini bildirecekler.
Sende Yorum yap