Dijital hukuk?

. Yazar - Kimbilir Editör 5 Aralık 2025 Cuma

Dijital bağımlılık zirvede. Siber güvenlik milyarlarca dolarlık askeri yatırımlardan çok daha önemli hale geldi.

Peki süper devletlerin, dünya markası devasa şirketlerin ve bankacılık sektörünün bile kendilerini güvende hissetmediği günümüzde bireysel haklarımızı, hukukumuzu ve en önemlisi de çocuklarımızı, paramızı, itibarımızı ve kişisel verilerimizi nasıl koruyacağız? Son çeyrek asırda eğitim, medya, yaşam, demokrasi, iş dünyası ve diğer tüm küresel dengeler, bilim ve teknolojinin çok gerisinde kaldı.

“Yapay zekayla birlikte yakın bir gelecekte insanlık kendi yarattığı akıllı makinelerin oyuncağı, bağımlısı, esiri, kölesi haline gelirse hiç şaşırtıcı olmaz” diye düşünenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Yapay zekanın yaratıcı ve geliştiricileri de dâhil, bu konuya kafa yoran ilgili tüm bilim insanlarının tedirginliği bu yüzden. Daha çok para ve daha büyük bir güç hırsı, dün nasıl ki en önemli buluşları insanlığın yararı için değil de yok edilmesi için kullandıysa, yarın yine benzeri yaşanmasın istiyorlar. Haksızlar mı?

Siber güvenlik!

Kader Sevinç, Brüksel’de AB’ye yönelik çok önemli çalışmalara imza atan bir isim. “2026’da Siber Güvenlik ve Jeopolitik” başlıklı son makalesi de bu yönde:

“Siber güvenlik artık jeopolitik dinamikleri analiz etmede kritik bir boyut. Birlikte çalıştığımız uluslararası özel sermaye fonları, yönetim kurulları ve üst yönetim liderlerinin en çok sorduğu konulardan biri de tam olarak şu: siber güvenlik ile jeopolitiğin nasıl kesiştiği!

Bu etkiyi, Avrupa’nın stratejik savunma mimarisinin merkezine yerleşen son gelişmelerde de açıkça görüyoruz. Avrupa Komisyonu’nun yapay zeka, kuantum teknolojileri, insansız sistemler ve hibrit tehditlere yönelik yeni Defence Readiness 2030 hamlesi ile Avrupa Savunma Fonu kapsamındaki projeler, bu dönüşümü net bir şekilde ortaya koyuyor.

Küresel ölçekte de benzer eğilimler güçleniyor.

Öne çıkan göstergeler:

■ AB Siber Güvenlik Ajansı’nın nın son dönem değerlendirmesinde 4.875 büyük siber olay kaydedildi.

■ Gelişmeler ağırlıklı olarak enerji, ulaştırma, finans, kamu yönetimi ve Telekom sektörlerinde yoğunlaştı.

■ NATO ülkelerine yönelik devlet bağlantılı saldırılar yüzde 25 arttı.

■ Yapay zeka destekli yabancı etki operasyonları bir yılda iki katına çıkarak aylık 200’ün üzerine çıktı.

■ Web uygulaması ihlallerinin yüzde 88’i çalıntı kimlik bilgilerine dayanıyor.

■ Tedarik zinciri kaynaklı siber gelişmeler, kurumların yarısından fazlasını etkiledi.

■ Avrupa iş gücünün yalnızca yüzde 15’i yapay zeka eğitimi almış durumda

■ Fidye saldırıları vakalarının önemli bir kısmında, saldırıdan önce kimlik bilgilerinin darkweb’de sızmış olduğu tespit edildi.

Neden kritik?

Jeopolitik döngüler artık piyasa ve değerleme risklerini, dijital, yapay zeka ve kritik altyapı yükümlülüklerini, tedarik zinciri kırılganlıklarını, veri ve operasyon sürekliliğini, siyasi ve ekonomik baskı dönemlerindeki hibrit tehditleri doğrudan şekillendiriyor. Bu ortamda, yönetim kurulları ve üst yönetim için mesele teknik bir güvenlik konusu değil, jeopolitik bir yönetişim sorunu hâline geliyor...

İstihdamı nasıl etkiler?

Peki yapay zeka istihdamı nasıl etkiler? Meslek yelpazesi daha da daralır mı, gelişir mi?

Uzmanların yanıtı şöyle: “Herkes yapay zeka işimizi alacak diye korkuyor ama Dünya Ekonomik Forumu verileri tam tersini söylüyor. 85 milyon iş gidiyor ama 97 milyon yeni iş geliyor. Verilere bakınca asıl risk ‘değişime direnenlerde’ görünüyor...”

Hukuki düzenlemeler?

Yapay zeka da dahil dijital mecralara yönelik yasal düzenlemeler, AB ülkelerinde yılbaşında yürürlüğe giriyor. Bizdeki yasal düzenlemeler ise tamamlanmak üzere. Öne çıkan ayrıntı, sosyal medyanın 15 yaş altındakilere hizmet sunmayacağı yönünde! Siber güvenlik, telif hakları ve dolandırıcılığa yönelik ayrıntılar da söz konusuymuş. Yasalaştığında ne kadar yeterli ne kadar bağlayıcı ve ne kadar özgürlükçü ya da kısıtlayıcı hep birlikte göreceğiz...

Özetin özeti: İnsanlık bir anlamda varoluş ile yok oluş arasında pamuk ipliğine bağlı derin bir sınavdan geçiyor. Yarattığı makinelerin kölesi mi olacak yoksa onları yaratan ve kullanan olarak kontrol altına mı alacak?