Metaverse ölüyor, öldürücü robotlar canlanıyorlar

. Yazar - Kimbilir Editör 7 Aralık 2025 Pazar

“Yapay zekanın tam anlamıyla gelişmesi insan ırkının sonu anlamına gelebilir.”
Stephen Hawking

Pandemi döneminde evde kendiniz pizza yaptınız ve daha önce niye yapmamışım, bundan sonra artık hep kendim yapacağım dediniz. Pandemi sonrası bir kez olsun tekrar evde pizza yaptınız mı? Ezici çoğunluk için bu sorunun yanıtının hayır olacağını tahmin ediyorum. Evlere kapandığımız süreçte market alışverişimizi internet üzerinden evimize sipariş verdik. Peki hayat normale döndükten sonra hala buna devam ediyor muyuz? Bu sefer de evet diyeceğinizi tahmin ediyorum. Hepimizin hayatını tepetaklak eden pandemi süreci aslında bir bakıma da bir davranış bilimleri laboratuvarı işlevi gördü; mecburen yaptığımız bazı şeyler alışkanlık haline gelip devam etti, bazıları ise hevesimizi aldıktan sonra unutuldu gitti. Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’in metaverse hayali işte bu unutulan gidenler arasında olmaya yaklaşıyor.

Metaverse’in insanlık tarihinde devrimsel bir değişikliğe sebep olacağı öngörülüyordu. Zuckerberg buna öyle inanmıştı ki şirketinin ikonik adını bile Meta olarak güncellemişti. Peki nedir bu metaverse? Türkçe tabiriyle sanal evren demektir. Sanal ve artırılmış gerçeklik cihazlarıyla internette yepyeni bir evren oluşturulmasıdır. Bir nevi sanal bir kamusal alan yaratılmasından bahsediyoruz. Özel cihazınızı kafanıza geçirerek evde oturduğunuz yerden Niagara şelalelerini gezip, bir oyun parkında radara binebileceğiniz, dünyanın öbür ucundaki arkadaşınızla bir kafede oturup sohbet edebileceğiniz bir hayal dünyası da diyebiliriz.

Evet hayal dünyası çünkü gerçeklik olma iddasının ötesine gidemeyen (en azından şimdilik) bir çaba olarak kaldı. Meta (Facebook) CEO’su Zuckerberg metaverse ekibinin bütçesinin yüzde 30’unu başka alanlara kaydırıyor. İşin ilginç yanı bu borsalarda çok olumlu karşılandı ve geçtiğimiz Perşembe şirketin hisseleri yüzde 10’a varan artış gösterdi. 2020’den beri metaverse ile uğraşan Meta bünyesindeki Reality Labs için şirket yaklaşık 45 milyar dolar harcadı. Sonuç olarak hala kahve içmek için dışarı çıkıyoruz. Metaverse tutmadı.

Tutmamasının nedenleri arasında öncelikle teknolojinin hala bir Black Mirror dizisindeki kadar gelişmiş olmamasıdır. Heves edip pandemi döneminde sanal gerçeklik cihazından ben de almıştım. İlk başta gerçekten büyüleyici gelmişti. Ama şu an evde nerede olduğunu bile bilmiyorum. Kullanması kolay değil, cihaz çok büyük, uzun süre takılı kaldığında başınızı ağrıtıyor. Şarjı çabuk bitiyor ve geç doluyor. Ayrıca teknoloji hakkında ortalama bilgiye sahip birisi için fazla karışık; az çok bilgisayarlardan anlayan biri olarak ben bile masaüstü sistemim ile cihaz arasında bağlantıyı kurararken zorlanmıştım. Kafamızdaki bir düğmeye basıp bir anda bambaşka bir dünyaya gidebileceğimiz teknoloji geliştirilene kadar metaverse bir hayal olarak kalmaya devam edecektir.

YZ Silahlanma Yarışı

Öte yandan yapay zeka (YZ) çılgınlığı tam gaz devam ediyor. Google, Amazon ve evet Meta, YZ için milyarlarca dolar harcadılar ve 2026’da daha da fazla harcamayı öngörüyorlar. Metaverse’in aksine ChatGPT gibi chatbotlar gündelik yaşamımızın vazgeçilmezleri oldular. Bana kalırsa bundaki en büyük etken cep telefonunun adeta vücudumuzun bir uzvu haline gelmesidir. Hatırlayın pandemi döneminde HES uygulaması olmadan neredeyse tuvalete gidemiyorduk. Kocaman bir cihazı kafamıza geçirip metaverse dünyasında kaybolmak yerine bir tuşla ChatGPT’ye soru sorup anında cevap alabiliyoruz.

Tabii her teknolojide olduğu gibi YZ konusunda da hususun bir de askeri yönü var, dünya yeni bir silahlanma yarışına girmiştir. Bu sefer silahın adı yapay zekadır. Ukrayna savaşında YZ kulllanımının savunma sanayi için ne denli önemli olduğu açık bir şekilde anlaşılmıştır. Ülkemizin de etkin bir biçimde ürettiği insansız hava aracı teknolojilerinde radara takılacak bir sinyal yayınlamadan, kendi kendine hareket edip hedefleri vurabilen araçlar, muharebe stratejilerini değiştireceklerdir. Sonuç olarak metaverse’de çevrimiçi bir savaş oyunu oynamak pek cazip gelmiyor ancak ne yazıkki öldürücü robotlar yaratmak için insanoğlu kaynaklarını seferber etmekten çekinmiyor.