Yapay zekâ olgunlaşma evresine giriyor

. Yazar - Kimbilir Editör 30 Aralık 2025 Salı

İSMAİL ŞAHİN / İSTANBUL -Yaklaşık üç yıl önce hayatımıza giren yapay zekâ artık iş hayatının vazgeçilmez bir parçası akıllı telefon ve bilgisayar kullanıcılarının en yakın danışmanı oldu. Yine de uzmanlar tarafından 2023-2025 dönemi yapay zekânın ‘deneme-öğrenme’ evresi olarak kabul edildi. 2026 yılında ise artık deneyden sonuç odaklı döneme geçeceği belirtilen yapay zekânın artık olgunlaşma aşamasına geçeceği ve iş dünyasında stratejik kullanıma başlanacağı dile getiriliyor. Ayrıca 2026 yılında şimdiye kadar yapılan 2 trilyon dolara ulaşması beklenen yapay zeka yatırımlarının artık kazanç olarak geri dönmeye başlayacağına dikkat çekiliyor. Bu evrede yapay zekâ artık insanlara özgü becerileri taklit eden değil, aynı zamanda ihtiyaçlarımızı öngören gelişmiş kişisel asistanlar gibi kullanılmaya başlanacak.

2026’DA YAPAY ZEKÂNIN 10 YENİ KULLANIM ALANI

1 - Sesli yapay zekâ asistanları, çalışanların yazmak yerine konuşarak bilgiye erişmesini ve görevleri hızla halletmesini sağlayacak.

2 - Otonom yapay zekâ ajanları, tekrarlayan görevleri insan müdahalesi olmadan yöneterek verimliliği artıracak.

3 - Edge AI çözümleri, veriyi üretildiği yerde işleyerek sağlık, lojistik ve üretimde gerçek zamanlı kararları mümkün kılacak.

4 - Konuşarak arama ve komut sistemleri, ofis araçlarıyla etkileşimi basitleştirerek çalışanların iş akışlarını hızlandıracak.

5 - Koordine eden yapay zekâ ajanları, birden fazla AI sisteminin birbiriyle “konuşup” işletme hedeflerine göre plan yapmasını sağlayacak.

6 - AI destekli satış ve satın alma ajanları, tedarikçi ilişkilerini ve ticaret süreçlerini otomatikleştirerek tedarik zinciri maliyetlerini azaltacak.

7 - AI odaklı insan kaynaklarıuzmanlık rolleri, çalışandeneyimi, beceri eşleştirme ve etikAI denetimini yönetecek yeni meslekalanları yaratacak.

8 - Fiziksel yapay zekâ sistemleri (robotlar, drone’lar vb.), depolardan sağlık tesislerine kadar fiziksel dünyadaki süreçleri optimize edecek.

9 - AI ile kişiselleştirilmiş öğrenme ve gelişim platformları, çalışanların beceri boşluklarını tespit edip onlara özel öğrenme yolları önerecek.

10 - AI destekli karar optimizasyonu araçları, büyük veri içinden stratejik öngörüler çıkararak yönetim kararlarını güçlendirecek.

BALON TARTIŞMALARI

Ancak diğer taraftan da yapap zeka bir yol ayrımında. Üç yıldır süren baş döndücürü büyüme ve hızla yükselen değerlemelerin ardından yapay zeka sektöründe önümüzdeki yıl coşkunun yerini, balon tartışmaları, enerji sarfiyatı, istihdam açıkları gibi sıkıntılı baylıklarla ele alınmaya başlayacağını gösteriyor. Danışmanlık şirketi Gartner’a göre, yapay zekâya yapılan harcamaların 2026’da dünya genelinde 2 trilyon doları aşması bekleniyor.

SAYILARLA YAPAY ZEKÂ

• 20.000 firma yapay zekâ uzmanı arıyor.
• Her 1000 çıkarım 0.002 kWh enerji harcıyor
• Her 1000 metin oluşturma 0.047 kWh enerji harcıyor.
• Her 1000 görüntü oluşturmak 2.907 kWh enerji harcıyor.
• Nvidia’nın yapay zekâ çipi 300 watt enerji harcıyor
• Nvidia’nın H100 GPU’su toptan 24 bin dolara satılıyor.
• Nvidia’nın B200 GPU’su 30 ila 40 bin dolar.
• Meta bu yıl 600.000 H100 GPU satın alacak
• ChatGPT 175 milyar parametre ile eğitildi.
• GPT-3’ü eğitmek için 1.300 MWh elektrik kullanıldı. Bu da Konya Karapınar’da bululan Avrupa’nın en büyük güneş enerji santrali Kalyon GES’in kapasitesine eşdeğer.
• ChatGPT ortalama bir ABD hanesinden 17.000 kat daha fazla elektrik kullanıyor.
• Her gün ChatGPT’de 195 milyon çıkarım yapılıyor.

ÇÖPÜ DE BELA OLACAK

Kanser tedavileri ve iklim çözümleri vaatlerine rağmen, birçok kişi için yapay zekânın bugün en görünür etkisi “AI slop” yani düşük kaliteli yapay zekâ içeriği. Bu tür içerikler çok az emekle üretiliyor, ancak platform algoritmalarını kandırarak tıklanma ve gelir sağlıyor. Gerçekmiş gibi sunulan bu içerikler; sahte Spotify gruplarından, Ukrayna’daki cephe hatlarında patlamalar yaşandığını iddia eden TikTok videolarına kadar sosyal medyayı dolduruyor. Platformlar etiketleme, moderasyon ve spam karşıtı önlemlerle karşılık verdi. Ancak bu seli durduracak tek ve kesin bir çözüm henüz yok.

ENERJİ SARFİYATI

Yapay Zekâ’yı herkesin kullanımına sunabilmek için teknoloji devleri devasa veri merkezleri kurmak zorunda kalıyor. Bu merkezlerin çok ciddi bir enerji ihtiyacı bulunuyor. Teknoloji şirketelri bu yüzden özel elektrik şirketleri ve yeni nesil nükleer enerji teknolojisi geiştirlen şirketlerle milyarlarca dolarlık anlaşmalar yaparak kullanıma sundukları yapay zekânın ileride karşılaşabileceği enerji sorunlarını ortadan kaldırmak istiyorlar. Ancak dünya genelinde 72 bin yapay zeka geliştiricisi olduğu ve her 1000 aramanın 0.002 kWh ve metin oluşturmanın ise 0.047 kWh enerji harcadığı görüntü oluşturmanın ise 1000 çıkarım başına 2.907 kWh enerjiye ihtiyaç duyduğu düşünülürse işin enerji boyutu çok daha iyi anlaşılabiliyor.

SU DA TÜKETİYOR

Elektrik sarfiyatının yanı sıra yapay zekâ veri merkezlerinde kullanılan kWh enerji başına 9 litreye kadar su tuketililor. OECD’ye göre, 2027 itibarıyla yapay zekâ sistemlerinin yıllık su tüketimi 4.2 ila 6.6 milyar metreküp arasında olacak. Bu, İngiltere’nin yıllık toplam su tüketiminin yarısına eşdeğer.