Büyük İskender Çanakkalede

. Yazar - Kimbilir Editör 10 Ağustos 2025 Pazar

Granikus Savaşı, Büyük İskender ile Pers İmparatorluğu arasında Çanakkale’de yaşanmıştı. Çanakkale’de, Truva yakınlarında savaşan İskender, Pers güçlerini mağlup etmişti.

Çanakkale efsanelerin şehri. Her efsanenin de ama az ama çok gerçeklikten beslenen bir yanı var. Helen mitolojisinin çok önemli bir kısmına da konu olan Çanakkale sınırlarında antik çağların Troas, Mysia ve Thrace bölgeleri yer alıyor. Son olarak I. Dünya Savaşı yıllarında Türk ordularının destanlarına tanıklık eden Çanakkale, bu yönüyle dönüm noktalarının da belirlendiği bir kader coğrafyası. Bu kadim topraklarda yaşanan bir başka dönüm noktası da M.Ö.4. yüzyılda Büyük İskender’in omzundan yaralandığı, tarihin akışını değiştiren Granikus Savaşı’ydı.

Kader savaşı

M.Ö. 334 yılında mayıs ayında Çanakkale’de yaşanmıştı ve merkezi İran’da olan Persler hiç beklemedikleri büyük bir yenilgiye uğramıştı. Granikus Savaşı, Büyük İskender ile Pers İmparatorluğu arasında yapılan üç büyük savaştan ilkiydi. Çanakkale’de, Truva yakınlarında savaşan İskender, burada Rodos Memnon liderliğindeki Yunan paralı askerleri ve büyük bir Makedon ordusu ile Pers güçlerini mağlup etti.

Savaş, Abydos Dascylium (bugünkü Ergili yöresi) ile Granicus Nehri’nin (günümüzde Biga Çayı) kesiştiği yerde gerçekleşti. Pers ordusunun komutanı olan isim oldukça ünlü ve cesur bir asker-vali olan Spithridates idi. Spithridates, İyonya ve Lidya bölgesinde Satrap yani valiydi. Granikus Savaşı’ndan zaferle çıkan İskender, adını ve itibarını çok yükseltti. Birçok Pers komutanı savaştan sonra başarısız oldukları için Perslerin kendileri tarafından cezalandırılıp kılıçtan geçirildi. Birçok şehir devleti İskender’le savaşmayı reddetti ve teslim oldu. Savaştan sonra Büyük İskender heykeltıraş Lysippus’a, 25 süvarisinin anısına heykeller yapmasını emretti. Bu heykeller günümüze ulaşamadı ama Arian ve Sicilyalı Diodorus gibi dönemin Yunan tarihçileri tarafından kayıt edildi. Granikus Savaşı’nda Büyük İskender 2.000 Pers askerini esir aldı ve bu esirler zincirlenerek köle olarak Makedonya’ya gönderildi.

Valiyle karşılaşması

Bu savaşta Pers ordusunun komutanlarından Vali Spithridates atını İskender’e doğru sürüp kılıcını sallamaya başladı. Kılıcın ucu İskender’in zırhının omuzluğunu sıyırıp boynu ile kaval kemiği arasına battı. Kılıcını kınından çeken İskender de Spithridates’e şiddetle saldırdı. Spithridates’in atının üzerindeki dengesi İskender’in şiddetli saldırısı ile bozuldu ve yere düşmemek için atına tutunmak zorunda kalınca yanı açıkta kaldı. İşte o anda İskender kılıcını Spithridates’in koltuk altından sapladı. Bu sırada Pers askerleri yetişti. Ardından ortalık iyice karıştı. İskender’in atı gelen bir okla yaralandı. İskender de arkası dönükken Spithridates’in baltalı saldırısına uğradı. Balta olanca hızıyla kafasına inerken baba dostu olan ‘’Kara’’ lakaplı Cleitus tarafından sapı son anda kesilerek engellendi. Spithridates orada öldürüldü ve bunu gören Pers askerleri dağılıp kaçtılar. Spithridates Pers imparatoru Darius’un evlatlığıydı ve imparatora çok yakın bir isimdi. Savaşta Kara Cletius ya da İskender tarafından öldürüldü.

Hayatını kurtardı

Büyük İskender’in savaşta hayatını kurtaran Kara Cletius (Cleitus the Black) İskender’in önde gelen komutanlarındandı. Ancak ne gariptir ki 6 yıl sonra Semerkant’ta Büyük İskender tarafından öldürüldü. İskender’in bu esnada sarhoş olduğu ve sonrasında çok pişman olduğu rivayet edilir. Granikus Savaşı’nın ardından Büyük İskender, Gaugemela ve İssos Savaşları ile yoluna devam etti ve Pers İmparatorluğu’nu yok edip, topraklarına kattı. Seleukos, Antiochus ve Lsymachus gibi generallerinin her biri İskender’den sonra kendi krallıklarını kurdular. Tarihin gördüğü bu büyük asker genç yaşta öldü. Ölümünün ardından 500 yıl boyunca adına para basıldı. Hakkında sayısız kitaplar yazıldı, filmler çekildi. ‘’Antakya’’, “Silifke” ve ‘’İskenderun’’ halen Büyük İskender ve generallerinin topraklarımızdaki yaşayan hatıraları. Anadolu’da keşke ‘’Büyük İskender’in Ayak İzlerinde’’ başlıklı turizm rotaları oluşturulsa ve bu büyük kültürel potansiyel ortaya çıkarılsa.