Köşeli Parantez “[ ]” Nedir, Görevleri Nelerdir? Köşeli Parantez Nerelerde, Hangi Durumlarda Kullanılır? Köşeli Parantez Cümle İçerisinde Örnekler

. Yazar - Kimbilir Editör 18 Kasım 2025 Salı

Köşeli parantez “[ ]”, yazı içinde anlamı netleştiren ve ek bilgi sunan önemli bir noktalama işaretidir. Diğer tüm noktalama işaretlerinde olduğu gibi, köşeli parantez de yalnızca kendi görev alanında kullanılmalıdır. Yanlış yerde kullanıldığında yazım hatası oluşur ve metnin anlaşılırlığı zarar görebilir. Peki köşeli parantez nedir, nerelerde kullanılır?

KÖŞELİ PARANTEZİN NEDİR?

Köşeleri olan bu işaret, yazılarda köşeli parantez veya köşeli ayraç olarak adlandırılır. Özellikle metin içerisinde açıklama ekleme, eksik bilgiyi tamamlama veya alıntıları netleştirme gibi amaçlarla kullanılır. Farklı metinlerde farklı şekillerde karşımıza çıkabilen köşeli parantez, yazının okunabilirliğini artırır.

KÖŞELİ PARANTEZİN GÖREVLERİ

Köşeli parantezin kullanım alanları oldukça çeşitlidir. Bunların başında, parantez içinde parantez gerektiğinde dıştaki parantez olarak kullanılması gelir. Örneğin matematik veya akademik metinlerde, bir parantez içinde başka bir parantez kullanılması gerekiyorsa, dıştaki parantez mutlaka köşeli parantez olmalıdır.

Bunun yanında köşeli parantez, metin aktarımı sırasında yazarın eklediği açıklamaları belirtmek için de kullanılır. Çevirilerde, alıntılarda veya kaynak belirtilirken metne eklenen bilgiler köşeli parantez içine alınır. Ayrıca kitap, makale veya diğer kaynakların künyelerini ve ayrıntılarını belirtmek için de kullanımı yaygındır.

KÖŞELİ PARANTEZİN KULLANIM ALANLARI VE ÖRNEKLER

Köşeli parantez, metin içinde çeşitli durumlarda farklı görevler üstlenir. İşte örnekler:

İç içe parantez kullanımı:

“Peyami Safa [Türk gazeteci ve yazar (1899 – 1961)] Yalnızız, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu gibi eserlerin yazarıdır.”

“Server Bedi [Cingöz Recai (Fransız bir yazarın Arsen Lüpen karakterinden esinlenerek oluşturulmuştur)] unutulmaz karakterler yaratmıştır.”

Kısa açıklama veya ek bilgi ekleme:

“Pablo Picasso [sahne tasarımcısı, ressam heykeltıraş (Ekim 1881 – Nisan 1973)] kübizm akımının temellerini atan isimdir.”

Metin içinde eklenen kelimeler veya düzeltmeler:

“Bir bahar [gibi] bakıyordu gözlerin.”

“Yazıları arasındaki fark[ın] anlatım dili olduğunu belirtmişti.”

“Bu günler[de] sıkkınım, kırgın, yorgun”

Kaynak ve yazar bilgisi verme:

“Çalıkuşu ve Yaprak Dökümü’nün yazarı Reşat Nuri [Güntekin], Türk edebiyatının en sevilen yazarlarındandır.”

“Aşk-ı Memnu yazarı Halid Ziya [Uşaklıgil], edebiyat dünyasında kalıcı bir yer edinmiştir.”

Kısaca, köşeli parantez “[ ]” metinlerde ek bilgi, açıklama veya düzeltme eklemek için kullanılan, doğru ve bilinçli kullanıldığında metinlerin anlaşılabilirliğini artıran çok yönlü bir noktalama işaretidir. Doğru yerlerde kullanımı, yazının profesyonel ve okunabilir olmasını sağlar.